คาลิลา และดิมนา
ชายคนหนึ่ง ได้จูงวัวสองตัวของเขาเดินทางไปตามท้องถนน ในระหว่างการเดินทางอยู่นั้น วัวตัวหนึ่งของเขาก็เดินตกลงไปในบ่อโคลนข้างทาง ชายคนนั้นก็พยายามที่ดึงมันขึ้นมา ในที่สุดมันก็ขึ้นมาได้ เจ้าวัวตัวที่ตกลงไปในโคลนนั้น ชื่อว่า 'ชาฮ์ตาลาเบฮ์ 'Shartarbeh' เมื่อมันขึ้นมา มันก็เดินไม่สะดวก ทำให้ขบวนวัวของเขาออกเดินทางล่าช้า ดังนั้นเขาจึงปล่อยมันไว้ข้างทาง และนำวัวอีกตัวของเขาไปร่วมทางพร้อมๆกับวัวตัวอื่นๆ
ชาฮ์ทาลาเบ์ ถูกทอดทิ้งให้ยืนอยู่เพียงตัวบนถนน ทุกๆวันมันดื่มน้ำและกินหญ้าเพียงเล็กน้อยเท่านั้น เมื่อเทียบตอนที่มันอยู่กับชายผู้นั้น บางครั้งมันก็จะร้อง 'มู' ออกมาดังๆ ทำให้สิงโตผู้เป็นพระราชาปกครองแห่งป่าได้ยินเสียงของมัน สิงโตซึ่งไม่เคยเห็นหรือได้ยินเสียงร้องของวัวมาก่อน จึงเกิดความกลัวเสียงร้องของ ชาตาลาเบฮ์ มันคิดว่าเสียงดังกล่าวนั้น น่าจะเป็นเสียงของสัตว์ร้ายที่น่ากลัวและดุร้ายกว่ามันเป็นแน่
ด้วยเหตุนี้มันจึงเกิดความซึมเศร้าและความกังวลใจในระหว่างที่มันล่าสัตว์ เสือ เสือดาว หมาป่า แรด และสัตว์อื่นๆที่เป็นบริวารของมันก็ได้ตระหนักถึงความวิตกกังวลของสิงโตเช่นกัน แต่สุนัขจิ้งจอกที่มีชื่อว่า ดิมนา กลับรู้ถึงความรู้สึกของสิงโต วันหนึ่งเจ้าดิมนา ได้คุยกับเพื่อนเก่าในฝูงของมันว่า 'ฉันไม่รู้ว่าทำไม เจ้าสิงโตมันถึงได้อารมณ์เสียนัก ฉันต้องหาคำตอบให้ได้' สุนัขจิ้งจอกเพื่อนเก่าของมันชื่อว่า คาลิล่า ก็ตอบคำถามของดิมนาด้วยความหงุดหงิดว่า ' แกกับฉันไม่เคยสนใจอะไรกับสัตว์ในป่านี้มากนัก และทำไมเราจึงต้องมายุ่งเรื่องของสิงโต เราอย่าไปอยากรู้อยากเห็นเรื่องอะไรของเขาเลย'
ดิมนาไม่อยากให้สิงโตหมกมุ่นเกี่ยวกับเรื่องนี้ แล้ววันหนึ่งเขาจึงไปพบกับสิงโตขณะที่มันอยู่โดดเดี่ยว มันเดินเข้าไปอย่างนอบน้อมและโค้งคำนับ
สิงโตก็เชื้อเชิญดิมนาด้วยความเป็นมิตร ดิมนาจึงรวบรวมความกล้าของมัน และก็ถามสิงโตว่า 'ฝ่าบาทขอรับ ท่านมีเหตุผลอันใดเสียจึงได้อารมณ์เสีย' สิงโตได้อธิบายเหตุผลถึงความกังวลของมัน ในระหว่างนั้น เสียงร้องของชาตาลาเบฮ ก็ดังกังวาลขึ้น สิงโตจึงสั่นด้วยความกวาดกลัว และคำรามออกมา พร้อมกับบอกดิมนาว่า ' ฉันกลัวเจ้าของเสียงร้องที่ว่านี้'
เมื่อได้ยินเสียงกังวาลนี้ ดิมนาเองก็รู้ว่าเสียงที่ดังขึ้นนั้นเป็นเสียงร้องของวัว มันจึงยิ้มเล็กน้อยพร้อมกับกล่าวว่า ' ราชันของข้าพระองค์ ท่านกลัวอย่างไร้เหตุผล นี่มันเป็นเพียงเสียงของสัตว์ที่มันกินหญ้า และเป็นอาหารของท่าน ซึ่งข้าฯเองก็สามารถที่จะนำมาเป็นบรรณาการให้กับท่านได้' สิงโตใจชื่นขึ้นมา และกล่าวว่า 'ถ้าเจ้าทำได้ในสิ่งที่เจ้าพูดจริง ข้าจะแต่งตั้งเจ้าเป็นที่ปรึกษาข้า'
ดิมนาจึงออกเดินทางไปและได้พบกับชาตาราเบฮ์ มันได้พูดกับชาตาราเบ์ ด้วยกับสิ่งดีๆ มีความเป็นมิตร ตลอดถึงความสัมพันธ์ในฐานะที่มันเป็นสหายสนิทกับสิงโต ผู้เป็นราชันแห่งแห่งผืนป่านี้ ในที่สุดมันจึงได้พาชาตาลาเบฮ์ไปพบกับสิงงโต
ด้วยความชาญฉลาดของดิมนา มันแสดงให้สิงโตเห็นชาตาเบฮ์ เพียงเวลาสั้นๆ สิงโตก็รู้สึกประทับใจที่ดิมนานำชาตาลาบีมาพบสิงโตได้ และสิงโตก็ให้บรรณาการตามที่ดิมนาต้องการเพื่อแลกกับชาตาลาเบฮ์ และแต่งตั้งชาตาลาเบฮ์ ให้เป็นที่ปรึกษาของสิงโต อีกตัวหนึ่ง
เรื่องนี้ได้ล่วงรู้ถึงบรรดาสัตว์ในผืนป่าแห่งนี้ บรรดาสัตว์ทั้งหลายต่างพากันอิจฉาชาตาลาบี แต่ที่อิจฉามากกว่าบรรดาสัตว์อื่นนั่นก็คือ ดิมนา เพราะมันเสียใจที่นำชาตาลาเบฮ์ ไปพบกับสิงโต
วันหนึ่งดิมนาจึงไปหาคาลิลา แล้วพูดว่า ' เป็นไปได้อย่างไร? ฉันต้องคอยถนุถนอมเจ้าชาตาลาเบฮ์ตามคำสั่งของสิงโตด้วย' คาลิลาเริ่มจะไม่ค่อยสบอารมณ์ กับดิมนา พร้อมกับตอบคำถามด้วยสงบและมีเหตุผลว่า ' บอกแล้วว่าอย่าไปยุ่ง ฉันบอกแกตั้งต่อตอนแรกแล้วว่า คิดให้ดีก่อนที่จะไปพบพระราชา'แต่ดิมน่าไม่เคยฟังในสิ่งที่เพื่อนเขาเตือน มันเดินเข้าไปสิงโต และพูดว่า ' ฝ่าพระบาท พระองค์ได้ทรงโปรดปรานในสิ่งที่ดีงามให้กับชาตาลาเบฮ์ โดยมอบตำแหน่งที่ปรึกษาของพระองค์ให้กับเขา ซึ่งชาตาลาเบฮ์นั้นมีแผนการณ์ที่จะทำร้ายพระองค์ มันต้องการที่จะใช้สถานที่ของพระองค์เพื่อที่มันจะเป็นกษัตริย์แทนพระองค์
สิงโตเมื่อได้ฟังดังนั้นมันก็ประหลาดใจมาก มันจึงถามว่า ' อะไรกันหรือ ทำไมเจ้าถึงต้องร้องเรียนข้าถึงขนาดนี้'ดิมนาตอบว่า ' พระองค์ทรงมองดูให้ดีซิ เจ้าชาตาลาเบฮ์ มักจะสั่นหัวของมันไปทางด้านข้าง ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว มันเป็นการแสดงกริยาถึงความมีอำนาจของมัน'
สิงโตไม่เคยรู้เรื่องเกี่ยวกับบุคคลิกและนิสัยของวัวมาก่อน มันจึงเชื่อในสิ่งที่ดิมนากล่าว เมื่อมันพบชาตาลาเบฮ์ ขยับหัวอีกครั้ง มันจึงกระโจนเข้าขยุ่มและฆ่าชาตาลาเบฮ์ทันที
ดิมนาสบายใจขึ้น และมันก็เดินกลับรังของมัน แต่คาลิล่ากลับไม่ชอบและเสียใจในพฤติกรรมของของดิมนา และตั้งแต่นั้นมาเสือดาวชีต้าที่มักจะเดินผ่านด้านหลังรังของมัน และมักฟังการสนทนาของดิมนาและคาลิลา ก็ไม่ได้รับฟังเรื่งราวการสนทนาระหว่างสุนัขจิ้งจอกทั้งสองนี้อีกเลย เพราะสิงโตรู้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่ดิมนากล่าวกับสิงโตนั้นเป็นเท็จ เนื่องจากเสือดาวชีตา ได้ไปบอกความจริงทุกสิ่งทุกอย่างแก่แม่ของสิงโต สิงโตจึงจับดิมนาโยนเข้าคุก และขังไว้จนตาย ส่วนคาลิล่า เมื่อเขารู้ข่าวการตายของดิมนา เขาจึงรู้สึกเสียใจ และก็จบชีวิตลงในเวลาต่อมา
โดย อบูมุฮัมมัด อิบนิอับดิลลา อัลมุกัฟฟาร์
